Wybory parlamentarne 15 października 2023 r.

ABC wyborów

Wyborcze ABC, czyli co musisz wiedzieć o październikowym głosowaniu. Sprawdź, kogo, kiedy, jak i gdzie wybieramy.

Kogo wybieramy?
W wyborach do Sejmu RP i Senatu RP w dniu 15 października 2023 roku zostanie wybranych 460 posłów i 100 senatorów.

Kiedy wybieramy?
Głosowanie w Wyborach parlamentarnych odbędzie się w niedzielę 15 października 2023 r. Głosować będzie można od godz. 7.00 do godz. 21.00. Głosowanie w obwodach odrębnych – utworzonych w domach pomocy społecznej, szpitalach, zakładach karnych i aresztach śledczych – może zostać zakończone najwcześniej o godzinie 18.00, jeśli wszyscy wyborcy ujęci w spisie wyborców, w danym obwodzie oddadzą swój głos. 

Jak wybieramy?
W wyborach do Sejmu RP dostaniesz tylko jedną kartę do głosowania. Znak „X” można postawić w kratce przy nazwisku kandydata tylko z jednej listy znajdującej się na karcie do głosowania. W wyborach do Senatu RP również dostaniesz tylko jedną kartę do głosowania. Znak “X” możesz postawić przy nazwisku tylko jednego kandydata na senatora. Wszelkie dopiski na karcie do głosowania, rysunki czy dopisanie nazwisk nie wpływają na ważność karty i ważność głosu o ile nie znajdą się w obrębie kratki przeznaczonej na oddanie głosu. Niepostawienie znaku „x” w kratce przy żadnej liście i żadnym kandydacie spowoduje, że Twój głos będzie nieważny. 

Gdzie wybieramy? – Znajdź swoją komisję
Głosujemy w lokalu wyborczym, czyli w lokalu obwodowej komisji wyborczej. Zazwyczaj będzie to to samo miejsce, w którym głosowaliśmy podczas poprzednich wyborów. Wyborcy z niepełnosprawnościami mogą głosować w lokalu wyborczym dostosowanym do potrzeb wyborców z niepełnosprawnościami na terenie gminy po dopisaniu się do spisu wyborców. Jeżeli planujemy urlop lub wyjazd służbowy w czasie przeprowadzania wyborów możemy dopisać się do spisu wyborów w gminie na terenie, której będziemy przebywać w dniu wyborów, w obwodzie utworzonym za granicą lub na statku morskim. Wykaz wszystkich obwodów utworzonych za granicą zostanie opublikowany przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych najpóźniej w dniu 25 września 2023 r.

Osoby, które w dniu wyborów będą przebywały poza miejsce stałego zamieszkania mogą do dnia 12 października 2023 r. wystąpić o zmianę miejsca głosowania poprzez dopisanie do spisu wyborców w gminie, na terenie, której będą przebywać w dniu głosowania lub wystąpić o wydanie zaświadczenia o prawie do głosowania. Z takim dokumentem będą mogły oddać swój głos w każdej obwodowej komisji wyborczej utworzonej na terenie Polski lub zagranicą.

Uwaga! Urząd nie będzie wydawał duplikatów tych dokumentów w razie ich zagubienia lub zniszczenia.

Jak zostać kandydatem na członka obwodowej komisji wyborczej?

Do zadań obwodowej komisji wyborczej należy:

• przeprowadzenie głosowania w obwodzie,
• czuwanie w dniu wyborów nad przestrzeganiem prawa wyborczego w miejscu i czasie głosowania,
• ustalenie wyników głosowania w obwodzie i podanie ich do publicznej wiadomości,
• przesłanie wyników głosowania do właściwej komisji wyborczej.

Dieta za pracę w komisji

Za udział w pracach i szkoleniach obwodowych komisji wyborczych w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej przysługuje dieta. Przewodniczący komisji otrzymają 800 zł, zastępcy przewodniczącego 700 zł, a członkowie komisji 600 złotych. 

Kto może być kandydatem na członka obwodowej komisji wyborczej?

Kandydatem do składu komisji może być osoba posiadająca prawo wybierania, tj. osoba, która:

1. jest obywatelem polskim;
2. najpóźniej w dniu zgłoszenia kończy 18 lat;
3. nie jest pozbawiona praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu;
4. nie jest pozbawiona praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu;
5. nie jest ubezwłasnowolniona prawomocnym orzeczeniem sądu. 

Uwaga! Kandydatem do składu komisji może być osoba, która stale zamieszkuje na obszarze województwa, w którym jest zgłaszana do komisji i jest ujęta w Centralnym Rejestrze Wyborców w stałym obwodzie głosowania w jednej z gmin na obszarze tego województwa.

Kandydatem do składu komisji nie może być:

1. kandydat w wyborach;
2. komisarz wyborczy;
3. pełnomocnik wyborczy komitetu wyborczego;
4. pełnomocnik finansowy komitetu wyborczego;
5. urzędnik wyborczy;
6. mąż zaufania;
7. obserwator społeczny;
8. osoba będąca w stosunku do kandydata w wyborach:
a) małżonkiem,
b) wstępnym,
c)  zstępnym,
d) rodzeństwem,
e) małżonkiem zstępnego, wstępnego lub przysposobionego,
f)  osobą pozostającą w stosunku przysposobienia
– jeżeli kandydat kandyduje w okręgu wyborczym, dla którego właściwa jest dana komisja;
9. pełnomocnik, o którym mowa w art. 55 Kodeksu wyborczego, w komisji właściwej dla obwodu głosowania osoby udzielającej pełnomocnictwa do głosowania w jej imieniu.

Co zrobić, aby zostać kandydatem na członka obwodowej komisji wyborczej?

Jeśli chcesz zostać członkiem obwodowej komisji wyborczej, skontaktuj się z komitetem wyborczym. Możesz też samodzielnie zgłosić swoją kandydaturę urzędnikowi wyborczemu za pośrednictwem urzędu gminy lub komisarzowi wyborczemu, wtedy w przypadku konieczności uzupełnienia składu komisji przez komisarza wyborczego Twoja kandydatura może zostać wykorzystana.  Zgłoszenia kandydatów na członków komisji dokonywane przez pełnomocników komitetów wyborczych przyjmują urzędnicy wyborczy właściwi dla gminy, w której siedzibę ma dana komisja, za pośrednictwem urzędu gminy (w Warszawie zgłoszenia przyjmowane są za pośrednictwem urzędów dzielnic m.st. Warszawy, właściwych dla siedziby danej komisji).

Nie przegap terminu

Zgodnie z Kalendarzem wyborczym termin na zgłaszanie przez pełnomocników komitetów wyborczych kandydatów na członków obwodowych komisji wyborczych upływa 15 września 2023 r. Obwodowe komisje wyborcze powołane zostaną do dnia 25 września 2023 roku.

Uwaga!

Należy zauważyć, że:

• samo zgłoszenie kandydata na członka komisji nie gwarantuje, że dana osoba zostanie powołana w skład komisji, 
• przepisy Kodeksu wyborczego nie wiążą w żaden sposób kwestii zgłoszenia kandydata na członka obwodowej komisji wyborczej z zebraniem przez tę osobę podpisów popierających określoną listę kandydatów na posłów lub kandydata na senatora,
• przepisy Kodeksu wyborczego nie regulują kwestii udzielania osobom zbierającym podpisy pod zgłoszeniem list kandydatów na posłów lub kandydata na senatora obietnicy zgłoszenia ich jako kandydatów na członków obwodowych komisji wyborczych, jednakże w ocenie Państwowej Komisji Wyborczej osoby te powinny być uprzednio informowane, że samo zgłoszenie nie gwarantuje powołania w skład komisji,
• do oceny naruszenia przepisów karnych Kodeksu wyborczego uprawnione są tylko organy ścigania i sądy,
• zgodnie z art. 106 § 3 Kodeksu wyborczego, zbieranie lub składanie podpisów w zamian za korzyść majątkową lub osobistą jest zabronione, a zatem naruszenie wskazanego przepisu wiąże się z naruszeniem przepisu karnego Kodeksu wyborczego. 

Centralny Rejestr Wyborców - ujęcie wyborcy w stałym obwodzie głosowania

Podstawa prawna

Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 28 lipca 2023 r. w sprawie wzorów wniosków o ujęcie w obwodzie głosowania, skreślenie wyborcy z Centralnego Rejestru Wyborców, zmianę miejsca głosowania oraz wzoru i sposobu ewidencjonowania zaświadczeń o prawie do głosowania

Wyborcy zameldowani na pobyt stały na terenie gminy są ujmowani z urzędu w stałym obwodzie głosowania, właściwym dla adresu zameldowania na pobyt stały (tj. wyborca ten nie musi składać żadnego wniosku aby być ujętym w stałym obwodzie głosowania na terenie gminy). 

Wyborcy stale zamieszkali na obszarze gminy bez zameldowania na pobyt stały są ujmowani w stałym obwodzie głosowania właściwym dla adresu stałego zamieszkania, jeżeli złożą w tej sprawie wniosek do urzędu gminy właściwego dla miejsca zamieszkania.

Wyborcy nigdzie niezamieszkali, przebywający stale na obszarze gminy, są ujmowani w stałym obwodzie głosowania, jeżeli złożą w tej sprawie wniosek do urzędu gminy właściwej dla miejsca stałego przebywania (wyborca ten w miejsce adresu stałego zamieszkania podaje adres, pod którym będzie możliwe skontaktowanie się z nim przez pracowników urzędu gminy).

Wyborcy, którzy nie posiadają obywatelstwa polskiego (tj. obywatele kraju Unii Europejskiej lub obywatele Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej), stale zamieszkali na obszarze gminy są ujmowani w stałym obwodzie głosowania właściwym dla adresu stałego zamieszkania, jeżeli złożą w tej sprawie wniosek do urzędu gminy właściwego dla miejsca zamieszkania.

Wyborca można być ujętym tylko w jednym stałym obwodzie głosowania.

Wymagane dokumenty

Wniosek o ujęcie w stałym obwodzie głosowania.
Wniosek składa się w formie papierowej, opatrzonym własnoręcznym podpisem wnioskodawcy.

Przed wydaniem decyzji o ujęciu w stałym obwodzie głosowania Prezydent Miasta jest obowiązany sprawdzić, czy wnioskodawca spełnia warunki stałego zamieszkania pod adresem wskazanym we wniosku. Dlatego do wniosku warto dołączyć dokumenty potwierdzające stałe zamieszkanie pod wskazanym we wniosku adresem np. umowę najmu mieszkania, rachunek za prąd, na którym są dane wnioskodawcy czy pisemne oświadczenie właściciela lub najemcy mieszkania. Dołączenie wspomnianych dokumentów przyśpieszy załatwienie sprawy, gdyż organ nie będzie musiał dokonywać dodatkowych czynności wyjaśniających (np. przeprowadzać oględzin lokalu czy przesłuchiwać świadków).

Od 1 września 2023 r. możliwe będzie także złożenie wniosku w formie elektronicznej, opatrzonym kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym, przy użyciu usługi elektronicznej udostępnionej przez ministra właściwego do spraw informatyzacji, po uwierzytelnieniu wnioskodawcy w sposób określony w art. 20a ust. 1 ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne.

WNIOSEK O UJĘCIE W STAŁYM OBWODZIE GŁOSOWANIA - OBYWATELE POLSCY

WNIOSEK O UJĘCIE W STAŁYM OBWODZIE GŁOSOWANIA - CUDZOZIEMCY

ZAŁĄCZNIK DO WNIOSKU O UJĘCIE W STAŁYM OBWODZIE GŁOSOWANIA W GMINIE GNIEZNO

OŚWIADCZENIE O ZAMIESZKANIU

 

Głosowanie w miejscu pobytu czasowego

Wybierając się w podróż, na urlop lub w delegację nie jesteśmy pozbawieni prawa głosu. Możemy złożyć wniosek o dopisanie do spisu wyborców w gminie lub dzielnicy, na terenie której będziemy przebywać w dniu 15 października 2023 r.

Chcesz 15 października 2023 r. wypełnić swój obywatelski obowiązek, ale chcesz to zrobić poza miejscem zamieszkania? 

1. Dopisz się do spisu wyborców
2. lub skorzystaj z zaświadczenia o prawie do głosowania 

Jeżeli w dniu wyborów będziesz przebywać w szpitalu, sanatorium, domu pomocy społecznej, zakładzie karnym lub areszcie śledczym, także będziesz mógł w nim zagłosować. Dyrektor danej jednostki powiadomi cię, że zostałeś wpisany do spisu wyborców sporządzonego dla obwodu głosowania utworzonego w takim miejscu. 

Dopisanie do spisu wyborców

Złóż wniosek o dopisanie do spisu wyborców w gminie, na terenie której będziesz przebywać w dniu 15 października 2023 r. Wniosek taki złożysz w urzędzie właściwym ze względu na miejsce pobytu. Osoby wybierające się na wyjazdy zagraniczne mogą głosować za granicą po dopisaniu się we właściwej ambasadzie lub konsulacie, czyli miejscu, w którym będzie utworzona obwodowa komisja wyborcza. To samo dotyczy polskich statków morskich. Wykaz utworzonych obwodów za granicą opublikuje Minister Spraw Zagranicznych na swojej stronie, najpóźniej do 25 września 2023 r.

WNIOSEK O UJĘCIE W STAŁYM OBWODZIE GŁOSOWANIA

Zaświadczenie o prawie do głosowania

Inną formą głosowania poza stałym miejscem pobytu jest skorzystanie z zaświadczenia o prawie do głosowania.

Zaświadczenie takie można uzyskać w każdym urzędzie dzielnicy w Warszawie, a także w każdym urzędzie gminy. Z otrzymanym zaświadczeniem możemy oddać swój głos w dowolnej obwodowej komisji wyborczej na terenie kraju lub zagranicą.

Uwaga! Po otrzymaniu zaświadczenia o prawie do głosowania zostaniemy wykreśleni ze spisu wyborów, w którym byliśmy ujęci. W razie utraty zaświadczenia o prawie do głosowania nie ma możliwości wydania jego duplikatu co oznaczać będzie, że jego utrata – czy to ze względu na zniszczenie, czy też kradzież – pozbawi nas prawa głosu.

WNIOSEK O WYDANIE ZAŚWIADCZENIA O PRAWIE DO GŁOSOWANIA

Głosowanie przez pełnomocnika

Głosowanie przez pełnomocnika powstało z myślą o osobach, które z racji wieku lub niepełnosprawności nie mogą samodzielnie udać się w dniu wyborów do lokalu wyborczego.

Głosowanie przez pełnomocnika

Głosować przez pełnomocnika mogą osoby, które najpóźniej w dniu głosowania ukończą 60 lat. Z możliwości tej mogą skorzystać także osoby, które mają orzeczenie o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, w tym także wyborcy posiadający orzeczenie organu rentowego o:

1. całkowitej niezdolności do pracy i niezdolności do samodzielnej egzystencji;
2. całkowitej niezdolności do pracy;
3. niezdolności do samodzielnej egzystencji;
4. orzeczenie o zaliczeniu do I grupy inwalidów;
5. orzeczenie o zaliczeniu do II grupy inwalidów,

a także osoby о stałej albo długotrwałej niezdolności do pracy w gospodarstwie rolnym, którym przysługuje zasiłek pielęgnacyjny.

Nie mogą głosować przez pełnomocnika osoby przebywające w:

1. zakładach opieki zdrowotnej,
2. domach pomocy społecznej,
3. zakładach karnych i aresztach śledczych oraz ich oddziałach zewnętrznych,
4. wyborcy głosujący korespondencyjnie.

Kto może być moim pełnomocnikiem?
Pełnomocnikiem może być osoba wpisana do rejestru wyborców w tej samej dzielnicy, co osoba, która udziela pełnomocnictwa. Pełnomocnikiem nie może być osoba, wchodząca w skład obwodowej komisji wyborczej w obwodzie głosowania tego wyborcy, który udziela pełnomocnictwa. Pełnomocnikiem nie może być też mąż zaufania ani kandydat w danych wyborach.

Ilu wyborców może reprezentować pełnomocnik?
Pełnomocnictwo można przyjąć tylko od jednej osoby. Pełnomocnikiem dwóch osób można być jedynie, jeżeli co najmniej jedną z nich jest ojciec, matka, dziadek, babcia lub inne osoby, zwane wstępnymi albo syn, córka, wnuk, wnuczka i inni, tak zwani zstępni. Można też przyjąć pełnomocnictwo od dwóch osób, jeżeli co najmniej jedną z nich jest małżonek, brat, siostra lub osoba pozostająca w stosunku przysposobienia, opieki lub kurateli w stosunku do osoby, która udziela pełnomocnictwa.

Jak zgłosić zamiar głosowania przez pełnomocnika?
Jeżeli chcesz udzielić pełnomocnictwa do głosowania w Twoim imieniu musisz złożyć wniosek o sporządzenie pełnomocnictwa do burmistrza dzielnicy, w której jesteś wpisany do rejestru wyborców. Wniosek o sporządzenie aktu pełnomocnictwa do głosowania. Wniosek powinieneś złożyć najpóźniej w 9 dniu przed dniem wyborów czyli do 6 października 2023 r. Wniosek możesz wysłać pocztą. Może go również złożyć w urzędzie dzielnicy w Twoim imieniu ktoś z rodziny, znajomych lub sąsiadów. Wniosek musisz podpisać, a jeżeli nie możesz tego zrobić, może go podpisać za Ciebie osoba, która ma być Twoim pełnomocnikiem.

Do wniosku należy dołączyć:

1. pisemną zgodę osoby, która będzie Twoim pełnomocnikiem, że przyjmuje pełnomocnictwo;
2. kopię aktualnego orzeczenia właściwego organu orzekającego o ustaleniu stopnia niepełnosprawności, jeżeli w dniu głosowania nie będziesz miał ukończonych 60 lat.

W jaki sposób sporządzany jest akt pełnomocnictwa?
Akt pełnomocnictwa zostanie sporządzony w miejscu Twojego zamieszkania lub w innym miejscu na terenie dzielnicy, jeżeli o to poprosisz. Akt ten zostanie sporządzony przed pracownikiem urzędu dzielnicy upoważnionym do sporządzania aktów pełnomocnictwa do głosowania.

Czy można cofnąć udzielone pełnomocnictwo?
Masz prawo cofnąć pełnomocnictwo:

1. jeżeli zagłosujesz osobiście, a Twój pełnomocnik nie zagłosował przed Tobą. Twoje głosowanie osobiste automatycznie unieważnia pełnomocnictwo,
2. jeżeli złożysz stosowne oświadczenie:

• burmistrzowi najpóźniej na 2 dni przed dniem wyborów,
• właściwej obwodowej komisji wyborczej w dniu głosowania, jeśli Twój pełnomocnik nie zagłosował wcześniej. 

 

WNIOSEK O SPORZĄDZENIE AKTU PEŁNOMOCNICTWA

ZGODA NA PRZYJĘCIE PEŁNOMOCNICTWA

Głosowanie korespondencyjne

Nie możesz głosować w lokalu wyborczym? Zgłoś chęć głosowania korespondencyjnego. Dzięki temu zagłosujesz z domu lub z innego miejsca, w którym przebywasz – pakiet wyborczy otrzymasz pocztą. Sprawdź, jak to zrobić. W wyborach zarządzonych na dzień 15 października 2023 r. możesz głosować korespondencyjnie, jeżeli spełniasz następujące warunki:  

1. jesteś wyborcą niepełnosprawnym o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;
2. w dniu głosowania podlegasz obowiązkowej kwarantannie, izolacji lub izolacji w warunkach domowych, o których mowa w ustawie z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi;
3. najpóźniej w dniu głosowania kończysz 60 lat.

Zamiar głosowania korespondencyjnego należy zgłosić do dnia 2 października 2023 r. Komisarzowi Wyborczemu w Koninie II, który ma swoją siedzibę w Koninie, Aleje 1 Maja 7. Jeżeli w dniu głosowania będziesz podlegał obowiązkowej kwarantannie lub izolacji możesz złożyć wniosek o głosowanie korespondencyjne do 10 października 2023 r. Wskazywany w zgłoszeniu adres, na który ma być wysłany pakiet wyborczy, musi być adresem z obszaru gminy, w której jesteś wpisany do spisu wyborców.

Zamiar głosowania korespondencyjnego możesz złożyć 

1. Ustnie – osobiście w siedzibie Komisarza Wyborczego w Koninie II.
2. Pisemnie
3. W formie elektronicznej – wypełniając formularz oraz wysyłając go za pośrednictwem platformy ePUAP
4. Telefonicznie – w przypadku wyborcy niepełnosprawnego oraz wyborcy podlegającego w dniu głosowania obowiązkowej kwarantannie, izolacji lub izolacji w warunkach domowych.

Pakiet wyborczy zostanie dostarczony do skrzynki pocztowej zgodnie ze wskazanym adresem przez pracowników Poczty Polskiej najpóźniej na 6 dni przed wyborami. Jeżeli pakiet wysyłany będzie do osoby, która w dniu głosowania będzie przebywać na kwarantannie lub będzie poddana obowiązkowej izolacji to pakiet zostanie dostarczony najpóźniej na 2 dni przed dniem wyborów.

W pakiecie wyborczym otrzymasz:

1. kopertę zwrotną,
2. karty do głosowania,
3. kopertę na kartę do głosowania,
4. oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu na kartach do głosowania,
5. instrukcję głosowania korespondencyjnego.

 Po otrzymaniu pakietu wyborczego:

1. oddajesz głos, w sposób określony w informacji znajdującej się w dolnej części kart do głosowania,
2. po oddaniu głosu wkładasz karty do głosowania do koperty z napisem „Koperta na kartę do głosowania”, a następnie zaklejasz kopertę,
3. wypełniasz oświadczenie o osobistym i tajnym oddaniu głosu,
4. następnie zaklejoną „Kopertę na kartę do głosowania” oraz wypełnione oświadczenie wkładasz do koperty zwrotnej z adresem obwodowej komisji wyborczej,

Po wykonaniu wyżej opisanych czynności kopertę z adresem obwodowej komisji wyborczej możesz:

1. wrzucić do skrzynki pocztowej Poczty Polskiej znajdującej się na terenie Twojej dzielnicy,
2. lub w dniu wyborów w godzinach 7:00-21:00 osobiście lub za pośrednictwem innej osoby dostarczyć kopertę zwrotną do obwodowej komisji wyborczej, której adres znajduje się na kopercie zwrotnej.

 

FORMULARZ ZGŁOSZENIA ZAMIARU GŁOSOWANIA KORESPONDENCYJNEGO